ลักษณะภูมิประเทศ
เป็นเทือกเขาสูงจากเทือกเขาบรรทัดตลอดแนวจนไปถึงเทือกเขาพนมดงรักเป็น แนวเขตติดต่อระหว่างไทยกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยกัมพูชา ตั้งแต่หลักเขตประเทศที่ 24 ถึง หลักเขตที่ 28 วางตั้งในแนวทิศตะวันตกไปทิศตะวันออก สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 206 เมตร ถึง 579 เมตร ยอดเขาที่สูงที่สุดคือ ยอดเขาพรานนุช ความสูง 579 เมตร จากระดับน้ำทะเล มีความลาดชันเฉลี่ยทั้งพื้นที่ประมาณ 35 เปอร์เซ็นต์ บริเวณที่ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของที่ราบสูงโคราช ซึ่งมีความสูงเฉลี่ยประมาณ 100-200 เมตร จากระดับน้ำทะเล
ลักษณะภูมิอากาศ
สภาพภูมิอากาศโดยทั่วไปของภูมิภาคนี้มักอยู่ภายใต้อิทธิพลของลมมรสุม ตะวันออกเฉียงใต้ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ในช่วงฤดูลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ตั้งแต่กลางเดือนพฤษภาคม-เดือนตุลาคม ความชุ่มชื้นจะถูกพัดพามาจากทะเลอันดามันและอ่าวไทย จนทำให้พื้นที่บริเวณนี้ได้รับปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยต่อเดือนวัดได้ระหว่าง 100 มิลลิเมตร ถึง 140 มิลลิเมตร ในฤดูลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ เทือกเขาพนมดงรักจะปะทะกับลมมรสุม และทำให้ฝนตกในบริเวณด้านที่รับลมมากกว่าด้านไม่รับลม ฤดูกาลมี 3 ฤดู ได้แก่ ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนเมษายน ฤดูฝนตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงเดือนตุลาคม และฤดูหนาวตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนถึงเดือนมกราคม สำหรับอุณหภูมิเฉลี่ยตลอดทั้งปีสูงสุดประมาณ 39.8 องศาเซลเซียส อุณหภูมิต่ำสุดประมาณ 14.3 องศาเซลเซียส
พันธุ์ไม้และสัตว์ป่า
ป่าเบญจพรรณ ป่าชนิดนี้ขึ้นอยู่ระดับความสูง 400 เมตร จากระดับน้ำทะเล ปรากฏอยู่ทางทิศเหนือและทิศตะวันออกเฉียงเหนือของพื้นที่อุทยานแห่งชาติ คือ ในท้องที่จังหวัดบุรีรัมย์ ไม้ที่สำคัญ คือ มะค่าโมง แดง ตะแบกใหญ่
ป่าดิบแล้ง ป่าชนิดนี้อยู่พื้นที่ค่อนข้างราบ ทางทิศเหนือและทิศตะวันออกเฉียงเหนือของพื้นที่อุทยานแห่งชาติในท้องที่จังหวัดบุรีรัมย์ และบางส่วนของจังหวัดปราจีนบุรี มักจะอยู่ในระดับความสูงประมาณ 100-400 เมตร จากระดับน้ำทะเล ไม้ที่สำคัญ ได้แก่ มะค่าโมง ยางนา พยอม ตะเคียนทอง
ป่าเต็งรัง ป่าชนิดนี้อยู่ในพื้นดินทิศใต้และดินทิศเหนือบางส่วนอยู่กระจายกันในจังหวัดปราจีนบุรี และจังหวัดบุรีรัมย์ ได้แก่ เต็ง รัง และเหียง
สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ที่พบเห็นได้แก่ เลียงผา กวาง เก้ง กระจง หมี หมูป่า ลิง ค่าง ชะนี อีเห็น ชะมด เสือไฟ เสือปลา วัวแดง กระทิง หมาไน แมวป่า หมูหริ่ง บ่าง เม่น พังพอน ค้างคาว กระต่ายป่า กระรอก กระรอกบิน กระแต เป็นต้น
นก ที่พบเห็นได้แก่ นกพญาไท นกขุนแผน นกแก้ว นกเขาเขียว นกกางเขนดง นกหัวขวาน นกเหยี่ยว นกฮูก นกปรอด นกแขวก นกเค้าแมว นกดุเหว่า ไก่ป่า ไก่ฟ้า นกขุนทอง เป็นต้น
สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ ที่พบเห็นได้แก่ งูชนิดต่าง ๆ ตะกวด ลิ่น ตุ๊กแก กิ้งก่า จิ้งเหลน แย้ ตะขาบ แมลงป่อง กิ้งกือ
ปลา ที่พบเห็นได้แก่ ปลาช่อน ปลาดุก ปลากระทิง ปลาหมอ ปลาบู่ ปลาตะเพียน ปลาสลิด ปลาซิว
แหล่งท่องเที่ยว
อนุสาวรีย์เราสู้ เป็นอนุสาวรีย์ที่สร้างขึ้นด้วยความพร้อมใจของประชาชนและเจ้าหน้าที่รัฐ ซึ่งสละชีพเพื่อชาติไทยป้องกันประเทศ นักท่องเที่ยวมักจะมาเยี่ยมชมและสักการะ ตั้งอยู่ตำบลโนนดินแดง อำเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์ การเดินทางใช้เส้นทางหลวงแผ่นดินสาย 3068
ศาลมีอักษร เขียนลงบนแผ่นดินแปรลายพระหัตถ์ของรัชกาลที่ 5 ไว้ นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่แวะมาสักการะ และชมวิวทิวทัศน์ซึ่งสวยงามมากตั้งอยู่บริเวณตำบลทัพราชอำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี
ปราสาทเขาโล้น เป็นปราสาทเก่าแก่สมัยขอมโบราณตั้งอยู่ตำบลทัพราช อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี เป็นโบราณสถานซึ่งประชาชนให้ความสนใจไปเยี่ยมชมจำนวนมากเดินทางโดยเส้นทาง ร.พ.ช.
ช่องโอบก เป็นพรมแดนระหว่างประเทศไทยกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยกัมพูชา ตั้งอยู่ตำบลปราสาท อำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ มีสภาพป่าดิบแล้งที่อุดมสมบูรณ์มากมีลำธารไหลตลอดปี สันนิษฐานว่ามีน้ำตกและมีสัตว์ป่าชุกชุมแต่สถานการณ์ปัจจุบันไม่เหมาะแก่การท่องเที่ยว เนื่องจากอาจจะได้รับอันตรายจากวัตถุระเบิด และการทำร้ายจากกองกำลังเขมรติดอาวุธช่องโอบก เป็นเส้นทางติดต่อระหว่างคนไทยและคนกัมพูชา
ปราสาทบายแบก เป็นประสาทหินเก่าแก่สมัยขอมตั้งอยู่ตำบลจันทบเพชร อำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ นักท่องเที่ยวเดินทางมาเที่ยวชมมากตลอด เดินทางตามถนนทางหลวง แผ่นดินสาย 2121 และมาแยกที่ถนนสายโท 5
แหล่งโลหะกรรม เป็นแหล่งวัฒนธรรมสมัยขอมโบราณตั้งอยู่ตำบลจันทบเพชร อำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ ประชาชนสนใจไปเที่ยวชมวัตถุโบราณกันมากเดินทางตามทางหลวง2121 และมาแยกถนนสายโท 7
ปราสาททอง เป็นโบราณสถานสมัยขอม มีนักท่องเที่ยวมาเที่ยวชมจำนวนมาก ตั้งอยู่ตำบลปราสาท อำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ มีนักท่องเที่ยวมาชมยอดปราสาททองที่มีความงดงามมาก เดินทางตามถนนทางหลวงสาย 2121
อ่างเก็บน้ำห้วยยาง เป็นอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ ตั้งอยู่ในท้องที่ตำบลทัพราช อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี มีทิวทัศน์รอบบริเวณอ่างสวยงามมากโดยเฉพาะสภาพป่าดิบแล้งที่ยังอุดมสมบูรณ์ มีประชาชนให้ความสนใจเข้าไปท่องเที่ยวเพื่อพักผ่อนหย่อนใจตลอดทั้งปี การคมนาคมไปตามทางหลวงแผ่นดินสาย 3198
อ่างเก็บน้ำลำนางรอง เป็นอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ อยู่ในท้องที่ตำบลลำนางรอง อำเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์ มีทิวทัศน์รอบอ่างสวยงามมาก สภาพป่ายังอุดมสมบูรณ์มีประชาชนให้ความสนใจเข้ามาท่องเที่ยวพักผ่อนตลอดปี มีชายหาดสำหรับเล่นน้ำเหมาะสำหรับท่องเที่ยวในวันสงกรานต์ การเดินทางโดยใช้เส้นทางหลวงแผ่นดินสาย 3068
อ่างเก็บน้ำลำจังหัน เป็นอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ อยู่ในท้องที่ตำบลสำโรงใหม่ อำเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์ มีทิวทัศน์สวยงามมาก สภาพป่าเป็นป่าดงดิบแล้งอุดมสมบูรณ์มีประชาชนไปพักผ่อนหย่อนใจจำนวนมาก เดินทางใช้เส้นทางหลวงแผ่นดินสาย 3068 แล้วไปแยกที่ทางหลวงจังหวัดระยะทางประมาณ 13 กิโลเมตร
ศูนย์เขมรอพยพไซท์ทู เป็นศูนย์รับประชาชนเขมรตั้งอยู่บริเวณบ้านทัพไทย ตำบลทัพเสด็จ อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี มีประชาชนสนใจไปท่องเที่ยวภายในศูนย์ฯ เดินทางโดยทางหลวงแผ่นดินสาย 3068 แล้วไปแยกที่อำเภอตาพระยา หลังจากนั้นจึงเดินทางต่อไปตามทางหลวงจังหวัด
อ่างเก็บน้ำลำปะเทีย เป็นอ่างเก็บน้ำขนาดกลาง ตั้งอยู่ที่ตำบลหนองแวง อำเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์ มีทิวทัศน์ที่สวยงาม ประชาชนสนใจไปพักผ่อนเป็นจำนวนมากตลอดทั้งปี เดินทางตามทางหลวงแผ่นดิน 3068 และเดินทางต่อโดยเส้นทาง ร.พ.ช.
อ่างเก็บน้ำเมฆา เป็นอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ ตั้งอยู่ในท้องที่ตำบลหนองไม้งาม อำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ มีประชาชนสนใจไปพักผ่อนเนื่องจากสภาพป่าดิบแล้งสมบูรณ์มีนักท่องเที่ยวตลอดปี เดินทางโดยเส้นทางหลวงแผ่นดินสาย 3068
ลานหินตัด เป็นลักษณะธรรมชาติที่สวยงามมาก ตั้งอยู่ในท้องที่ตำบลปราสาท อำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ มีนักท่องเที่ยวสนใจไปเที่ยวชมมาก เดินทางตามเส้นทางหลวงสาย 2121 และเดินทางตามถนนตรี 4
ลานกระเจียว เป็นลานหินที่มีดอกกระเจียวขึ้นสวยงามและมีสภาพป่าอุดมสมบูรณ์เป็นแหล่งท่องเที่ยวแหล่งหนึ่ง ตั้งอยู่ตำบลปราสาท อำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ เดินทางตามทางหลวงแผ่นดินสาย 2121 และแยกไปตามถนนสายตรี
สิ่งอำนวยความสะดวก อุทยานแห่งชาติตาพระยา ได้จัดสถานที่กางเต็นท์ไว้บริการนักท่องเที่ยว
การเดินทาง
พื้นที่สำรวจอยู่ห่างจากอำเภอเมือง จังหวัดปราจีนบุรี ประมาณ 250 กิโลเมตร และอยู่ห่างจากอำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ ประมาณ 140 กิโลเมตร มีเส้นทางสำคัญที่ล้อมรอบพื้นที่สำรวจ ดังนี้ด
1. ทางหลวงแผ่นดินสาย 3068 (อำเภออรัญประเทศ - อำเภอตาพระยา – อำเภอ ละหานทราย)
2. ทางหลวงแผ่นดินสาย 3198 (อำเภอวัฒนานคร - อำเภอตาพระยา)
3. ทางหลวงแผ่นดินสาย 2121 (อำเภอละหานทราย - อำเภอบ้านกรวด)
4. ทาง ร.พ.ช. (บ้านสันรอชะงัน - บ้านโคกไม้แดง)
5. ทาง ร.พ.ช. (บ้านโคกลาน - บ้านโคกกราด)
6. ทาง ร.พ.ช. (บ้านสันติสุข - บ้านโนนดินแดง)
การติดต่อ
อุทยานแห่งชาติตาพระยา ตู้ ปณ. 20 ต.ทัพราช อ.ตาพะยา จ.สระแก้ว 27180
